Paciorkowce to bakterie Gram – dodatnie, poszczególne elementy budowy tej bakterii wykazują działanie antygenowe:
- obecność antygenów wewnątrzkomórkowych (polisacharyd A, antygeny białkowe, nieswoiste mukopeptydy)
- obecność antygenów zewnątrzkomórkowych (hemolizyny –streptolizyna O, S, fibrolizyny, hialuronidaza, proteinaza, nukleotoksyny, toksyna erytrogenna amylaza które wywołują humoralną odpowiedź immunologiczną.
- Białko M (czynnik wirulentny) – marker w immunologicznej identyfikacji Paciorkowca A. Wykazuje ono podobieństwo strukturalne do tropomiozyny, a jego elementy reagują krzyżowo z sarkolemą i tkanką serca, obecne są czasami przeciwciała reagujące z neuronami jąder podstawy mózgu.
Epidemiologia: bytują powszechnie na powierzchni języka, policzków, ślinie, zębów, przewodzie pokarmowym
Patogeneza: w zależności od wrót zakażenia, dawki i odpowiedzi ustroju choroba może przebiegać pod postaciami:
- Ostre zakażenia ropne – liszajec, róża, itp.,
- Toksyczne – płonica
- Późne powikłania nieropne uwarunkowane immunologicznie – gorączka reumatyczna, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek.
Liszajec zakaźny – zmiana powierzchowna rozpoczyna się wystąpieniem pęcherzyka przechodzącego w swoisty naciek, po pęknięciu powstaje strup miodowy, może wystąpić powiększenie regionalnych węzłów chłonnych, może dojść do zapalenia nerek. Zakażenia te reagują na leczenie miejscowe.
Róża – ostre zapalenie powierzchowne naczyń chłonnych skóry, po okresie wylęgania (1-4 dni) pojawia się wysoka gorączka, dreszcze, objawy ogólnego rozbicia, zamroczenie. Charakterystyczne cechy stanu zapalenia tumor, rubor,calor, functio laesa (guz, zaczerwienienie,ocieplenie, zaburzenie czynności).
Angina paciorkowcowa – po okresie wylęgania (2-3 dni) pojawia się gorączka 39-40oC, niekiedy poprzedzona dreszczami, bólem głowy, gardła, nudności i wymioty. Migdałki są silnie zaczerwienione, rozpulchnione, pojawia się na nich nalot włóknikowo-ropny. Proces zapalny może doprowadzić do powstania ropnia okołomigdałkowego. Płonica – jad erytrogenny powoduje powstanie stałą odporność. Okres wylęgania taki jak w anginie z tym że w 1 – 2 dniu po zachorowaniu pojawia się wysypka rumieniowa (jak po uderzeniu szczotką). Objawy w tej chorobie to: gorączka, angina, bóle głowy, wymioty oraz wysypka. Leukocytoza podwyższona. Po zejściu wysypki charakterystyczne jest złuszczanie się naskórka.
Choroba reumatyczna
Leczenie: penicylina G lub erytromycyna.
